Davranım bozukluğu, başkalarının haklarını ihlal eden veya yaşa uygun başlıca toplumsal normları veya kuralları ihlal eden tekrarlayan ve kalıcı bir davranış kalıbı olarak tanımlanır. DB'nin semptomları dört ana kategoriye ayrılır: (1) insanlara ve hayvanlara karşı saldırganlık, (2) mülkün yok edilmesi, (3) hilekârlık veya hırsızlık (4) ciddi kural ihlalleri (örneğin, okuldan kaçma, evden kaçma).
DB birçok nedenden dolayı önemli bir ruh sağlığı sorunudur. Birincisi, genellikle saldırganlığı içerir. Suç davranışıyla yüksek oranda ilişkilidir ve bir dizi başka sosyal duygusal ve akademik problemle ilişkisi vardır. DB ile ilişkili davranışlar genellikle çocuğun akranları tarafından reddedilmesine ve okuldan uzaklaştırılmasına veya okuldan atılmasına neden olur. Ayrıca, zihinsel sağlık sorunları (örn., madde kötüye kullanımı), yasal sorunlar (örn., tutuklanma riski), eğitim sorunları (örn., okulu bırakma), sosyal sorunlar (örn. zayıf evlilik uyumu), mesleki sorunlar (ör., düşük iş performansı) ve fiziksel sağlık sorunları (ör., zayıf solunum fonksiyonu) gibi problemlere de sebep olabilir. Yetişkinliğe kadar takip edilen bir Yeni Zelanda doğum kohortunda, ergenlikten önce DB gösteren erkek çocukların göstermeyenlere kıyasla 32 yaşına kadar anksiyete bozukluğuna sahip olma olasılığı 3,2 kat, majör depresyona sahip olma olasılığı 2,9 kat, evsiz olma olasılığı 7,8 kat, alkol bağımlısı olma olasılığı 3,6 kat, ceza gerektiren suçlardan mahkum oma olasılığı 2.7 kat ve intihar girişiminde bulunma olasılığı 25 kat daha fazladır.
İstatistikler Ve Yaygınlık
Fiziksel ve psikiyatrik sorunların birlikte ortaya çıkmaası yaygındır. DB ve DEHB, epilepsi gibi bazı nörolojik hastalıklarla birlikte komorbiditesi olan çocuklarda tanımlanmıştır. DB olan çocuklar için, fiziksel komorbitite paternlerinin varlığı daha az ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. Çoğu çalışma, genel popülasyondaki çocuklarla karşılaştırıldığında, komplike olmayan epilepsili çocuklarda saldırgan davranış riskinde anlamlı bir artış bulmazken, bazıları epilepsili çocuklarda DB prevalansının arttığını (%12,5) gösterdi. Yapılan bir araştırmada, 9 veya 12 yaşlarındaki toplam ikiz popülasyonu 20.302 çocuktan oluşuyordu. Toplam nüfusun 728'inde (%3,6; %3,8 oğlan, %3,5 kız) migren ve 168 çocukta (%0,9; %1,0 oğlan, %0,8 kız) epilepsi olduğu bildirilmiştir. Bu nörolojik problemlerin her ikisi de oğlanlarda biraz daha yüksek bir prevalansa sahipti, çölyak hastalığı prevalansı (%1.1; %0.8 oğlan, %1.4 kız) kızlarda anlamlı olarak daha yüksekti. Kabızlık en yaygın somatik sorundu (1531 çocuğu etkiliyor, %7,6) ve kızlarda daha sık rapor edildi (%6.3 oğlan, kızlarda %8,9). Laktoz intoleransı, %5.5'inde rapor edildi. genel ikiz popülasyonu (%5,8 oğlan, %5,2 kız) ve genel popülasyonun %3,3'ünde bildirilen uzun süreli ishal dönemleri (%3,9 oğlan, %2,7 kız) oğlan çocuklarında daha sık görülen sorunlardı.
Psikopatinin Başlangıcına Ve Gelişimine Katkıda Bulunan Faktörler
Önceki çalışmalar, bozulmuş nörobilişsel işlevlerin (ör. zeka, dikkat ağı, dış uyaranların işlenmesi) işlevsel olmayan kişilik bozukluğu özelliklerinin altında yatabileceğini göstermiştir. Benzer şekilde, birçok çalışma, çocuklarda ve ergenlerde psikopatinin nörobilişsel bağıntılarını belgelemiştir. DB özellikleri sözel zeka, yaratıcılık, pratiklik ve analitik düşünme ile negatif ilişkiliydi; Son olarak, cüretkar-dürtüsel boyut, yaratıcılık, pratiklik ve analitik düşünme ölçümleriyle olumlu bir şekilde ilişkiliydi, ancak sözel yeteneklerle değil. çocuklukta başlayan davranış sorunlarının gelişimsel yörüngesine erken müdahale etmek, daha sonraki ciddi saldırganlık ve antisosyal davranışları önlemek için önemli bir hedeftir. Bununla birlikte, bu müdahaleler, bir çocuğun erken yaşta da olsa ciddi ve bozucu davranış sorunları göstermesini gerektirir. Tedavi araştırmalarında ortaya çıkan bir eğilim, davranış sorunları için belirli risk faktörleri (örneğin, korkusuz bir mizaç, zayıf duygusal düzenleme) gösteren küçük çocuklu ailelere, olumlu sosyal ve duygusal gelişimi destekleyen ve ciddi davranışların başlamasını önleyen programlar kullanarak müdahale etmektir. diğer çevresel ve sosyal faktörler de antisosyal davranışların gelişimini etkileyebilir ve buna karşılık ebeveynliğin kendisi de sosyal bağlamdan etkilenebilir (1984'te Belsky tarafından teorileştirildiği gibi). Yakın zamanda Waller ve arkadaşları katı-duygusuz davranışın gelişimi ile ilgili olarak Belsky'nin modelini uyguladı. Bağlamsal risk ve annelik özellikleri, daha az sıcak ebeveynlik tarzını şekillendirerek daha sonraki çocuk katı-duygusuz davranışıyla dolaylı olarak bağlantılıydı. Bu veriler, olumsuz bir ebeveynlik tarzının, özellikle düşük sosyo-ekonomik statüye sahip aileler arasında, katı-duygusuz davranışın gelişimini artırabileceği kavramını güçlendirmektedir. Tuvblad ve meslektaşlarının 5 yaşındaki ikizlerden oluşan bir topluluk örneğinde psikopatik kişiliğin genetik ve çevresel belirleyicileri üzerine yaptığı çalışma, çocuklukta psikopati kişilik özellikleri için hem genetik hem de ortak çevresel etkilerin önemli olduğunu göstermiştir. Katı-duygusuz davranış boyutuyla ilgili olarak, orta düzeyde (%25) bir genetik etki ve daha yüksek (%48) bir ortak çevresel etki buldular. Paylaşılan çevresel risk faktörleri, aile ile ilgili faktörleri (örneğin, ihmal, ebeveyn stresörleri) ve çevredeki topluluktaki bağlamsal faktörleri içerir.
Tedavi
Davranış sorunları genellikle sosyal, ailevi ve okul işleyişini oldukça bozar ve bu bozukluğun yönetimine ihtiyaç vardır. Katı-duygusuz özellikleri (veya LPE DSM-5 belirteci) gibi bazı belirteçlerin yanı sıra semptomların ve komorbiditelerin erken başlangıç yaşı, daha zamanında sevkleri, değerlendirmeleri ve muhtemelen yoğun bir tedaviyi ve takipleri teşvik etmelidir. Katı-duygusuz davranış özelliklerine sahip çocuklar ve ergenlerde bozukluğun tedavisi derinlemesine araştırılmıştır, ancak şu ana kadar ne kanıtlanmış bir psikolojik ne de kesin bir psikofarmakolojik tedavi mevcut değildir. Hawes, Price ve Dadds tarafından yakın zamanda yapılan sistematik bir inceleme, katı-duygusuz davranış özelliklerinin, tedavi sonrası kötü sonuçlar için artan risk ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, son araştırmalar aynı zamanda yüksek katı-duygusuz davranış özelliklerine sahip çocuk ve ergenlerin “tedavi edilemez” olmadığını ve benzersiz duygusal, bilişsel ve motivasyonel tarzlara göre uyarlanmış yoğun tedavilerle iyileşebileceklerini ileri sürmüştür.
Salekin, katı-duygusuz özellikleri yüksek gençlerde davranış problemlerini azaltmak için Zihinsel Modeller adlı pozitif bir psikolojik müdahaleyi test etti. Motivasyon teknikleri, bilişsel davranış eğitimi ve olumlu duygu eğitiminin bir kombinasyonunu kullanan gençlere 12 didaktik seans verildi. Müdahale grup odaklıydı ve dört ila 24 kişilik grup boyutlarını içeriyordu. İlk grup tüm gençleri içeriyordu ve daha sonra grup büyüklüğü grup başına altı kişiye düşürüldü. Her hafta, egzersizlerin çoğu, olumlu duyguları artırmaya ve diğer bireylerle olumlu etkileşim kurma yöntemlerine yönelikti. Müdahale, gençlerde kişilerarası katı-duygusuz davranışları azaltmanın yanı sıra tedaviye yatkınlıklarını geliştirmede etkiliydi. Bu yeni müdahaleler özellikle DB olan ve yüksek katı-duyguduz davranışları olan çocuklar için geliştirilmiş olsa da, davranış sorunlarına yönelik daha geleneksel başka tedaviler de mevcuttur. Başa Çıkma Gücü Programı, bir grup ortamında sunulan çok bileşenli bir tedavi programıdır ve müdahale hedeflerini belirlemek için kavramsal bir çerçeve olarak bağlamsal bir sosyal-bilişsel model kullanılarak geliştirilmiştir. Bağlamsal sosyal-bilişsel model, bağlamsal ebeveynlik süreçlerine ve çocukların davranış problemlerinin gelişmesi ve artmasında çocukların sıralı bilişsel süreçlerine odaklanır. Yakın zamanda yapılan bir çalışma, Başa Çıkma Gücü Programının katı-duygusuz davranışlarda önemli bir azalmaya yol açabileceğini ve bu azalmanın 1 yıllık takip değerlendirmesinde korunduğunu bulmuştur.
İlaçlarla ilgili olarak, yakın tarihli bir araştırma, metilfenidat ve risperidon'un saldırganlık üzerinde en büyük etkileri gösterdiğini, diğer antipsikotiklerin DB üzerinde klinik etkinlik gösterdiğini öne sürüyor, ancak bu kanıt esas olarak açık etiketli denemelerle destekleniyor. Bununla birlikte, antipsikotik ilaçlar anlamlı yan etkiler (yani obezite, diyabet, çocuklukta kullanımlarında büyük dikkat gerektiren dislip idemi gibi metabolik bozukluklar) ile ilişkilidir. Hiçbir ilaç tedavisi spesifik olarak katı-duygusuz davranışlar için işe yaramaz ve zayıf yanıtın öngörücüleri olabilir. Veriler hala kesin olmasa da, DB'deki farmakolojik tedavilere son zamanlarda bir farmakoterapinin yıkıcı davranış bozukluğundaki psikososyal müdahalelere önemli bir katma değer oluşturabileceğini, duygusal düzensizliği iyileştirdiğini ancak katı-duygusuz davranışları iyileştirmediğini gösterdik.
Kaynakça
Pisano S, Muratori P, Gorga C, Levantini V, Iuliano R, Catone G, Coppola G, Milone A, Masi G. Conduct disorders and psychopathy in children and adolescents: aetiology, clinical presentation and treatment strategies of callous-unemotional traits. Ital J Pediatr. 2017 Sep 20;43(1):84. doi: 10.1186/s13052-017-0404-6. PMID: 28931400; PMCID: PMC5607565.
Kerekes, N., Zouini, B., Karlsson, E. et al. Conduct disorder and somatic health in children: a nationwide genetically sensitive study. BMC Psychiatry 20, 595 (2020). https://doi.org/10.1186/s12888-020-03003-2
1.Frick PJ. Current research on conduct disorder in children and adolescents. South African Journal of Psychology. 2016;46(2):160-174. doi:10.1177/0081246316628455